14. Sonntag im Jahreskreis
Im Evangelium gibt es eine Stelle, in der eine
zweite
Jüngergruppe ihren Sendungsauftrag erhält. Die erste Gruppe bilden die
Zwölf
(vgl. Mk 3, 13-19) und die dritte die Jüngerinnen Jesu (vgl. Lk 8,
1-3). Das
Evangelium am 14. Sonntag im Jahreskreis besteht aus zwei Abschnitten:
die
Aussendung der Jünger (vgl. Lk 10, 1-12) und die Vollmacht und die
Freude der
Jünger (vgl. Lk 10, 17-20). Unsere Aufmerksamkeit gilt dem ersten Teil.
Lukas
berichtet uns, dass Jesus eine Jüngergruppe bildete, die aus 70 oder 72
Jünger
bestand (die Handschriften variieren zwischen beiden Angaben) und mit
einem
ähnlichen Auftrag wie die Zwölf ausgesandt wurden (vgl. Lk 10, 1-12). Danach bezeichnete der Herr noch
zweiundsiebzig andere und sandte sie zu zweien vor sich her in jede
Stadt und
Ortschaft, in die er selbst kommen wollte (Lk 10, 1). Vielleicht
ist hier
an die Regel zu denken, die in Israel galt, eine Sache sollte auf dem
Zeugnis
von zwei Zeugen bestehen. Was die Zahl 72 betrifft, also 6 x 12, so ist
sie
eine Zahl der Größe und Vielfalt sowie eine astronomische Zahl. Sie
beinhaltet
1/5 des Kreisumfanges (360°). Der Evangelist nennt keinen Namen der
Jünger. Ein
orthodoxer Kalender verzeichnet sie, im ganzen Jahr verteilt, mit
Namen, z.B.
Timon, Nikanor, Onesimus, Archipus, Philemon, Rufus, Phlegontus,
Andronikus,
Alpheus, Erasmus. Die Botschaft Jesu ist universal und die Zahl der
Jünger „im
zweiten Schub“ ist auch universal. So sollte durch die Jünger die ganze
Welt
erreicht werden.
Die Kanzel in der Marienkirche in Danzig, die am
sechsten
Pfeiler der Nordseite aufgestellt wurde und aus der Johanneskirche
stammte, ist
die älteste Kanzel von Danzig. Sie entstand 1616-1617 und ist aus
Eichenholz
gearbeitet, polychromiert und mit zahlreichen Ölgemälden und
Schnitzwerken
ausgestattet. Die erstklassigen Malereien werden Isaak van den Blocke
zugeschrieben. Die Treppenbrüstung besitzt rhombusförmige Füllungen mit
Bildern
in goldenen Profilrahmen. Die jeweiligen Bilder werden durch kunstvolle
Wandpfeiler voneinander getrennt, die weibliche und männliche Hermen
darstellen. Die Szene der Aussendung der Jünger gehört zu vier Bildern.
Wir
sehen auf dem Bild insgesamt sechs Paare der Jünger, acht von ihnen
sind schon
in ihre Richtung weggegangen, und mit den vier Jüngern spricht noch der
Meister. Sie sind als Wanderer an ihren Hüten erkennbar. Diese Szene
hat der
Maler in eine eher europäische Landschaft mit grünen Bäumen versetzt.
Papst Benedikt XVI. hat in seinem Buch Jesus
von Nazareth im Kapitel, das den Jüngern gewidmet ist,
folgendes dazu geschrieben: Wie die
Zwölfzahl, so ist auch die 70 (oder 72)… eine Symbolzahl. Aufgrund
einer
Kombination von Dtn 32, 8 und Ex 1, 5 galt 70 als die Zahl der
Weltvölker: Nach
Ex 1, 5 waren es 70 Personen, die mit Jakob nach Ägypten kamen; „sie
alle
stammten von Jakob ab“. Die jüngere, dann allgemein rezipierte Lesart
von Dtn
32, 8 sagt: „Als der Höchste… die Menschheit
verteilte, legte er die Gebiete nach Zahl der Söhne Israels
fest“ –
dabei bezog man sich auf die 70 Glieder des Hauses Jakob bei der
Auswanderung
nach Ägypten. Neben den zwölf Söhnen, die Israel vorbilden, stehen die
70, die
die ganze Welt darstellen und so irgendwie auch in Zusammenhang mit
Jakob –
Israel gesehen werden (Joseph Ratzinger. Benedikt XVI. Jesus
von Nazareth. Freiburg u. a. 2007, S. 216).
Einen neuen Zugang zu Gott hat die Septuaginta
(Übersetzung
der Bibel durch die 70 Männer) den suchenden Menschen im Ausgang der
Antike
ermöglicht. Viele gebildete Menschen fanden im Monotheismus Israels
einen neuen
Zugang durch die Teilnahme am Gottesdienst der Synagoge zu Gott und so
zum
Glauben Israels. In diesem Kreis hat die
urchristliche Missionspredigt ihren ersten Anhalt und ihre Verbreitung
gefunden: Nun konnten diese Menschen
ganz dem Gott Israels gehören, denn nun war dieser Gott durch Jesus –
wie
Paulus ihn verkündetet – wirklich der Gott aller Menschen geworden; nun
konnten
sie durch den Glauben an Jesus als Gottessohn ganz dem Volk Gottes
zugehören.
Wenn Lukas neben der Gemeinschaft der Zwölf von einer 70er-Gruppe
spricht, so
ist die Sinngebung klar: In ihnen deutet sich der universale Charakter
des Evangeliums
an, das allen Völkern der Erde zugedacht ist (ebenda S. 217).
Jesus, du bist der göttliche Meister.
Jesus, du hast dir deine Jünger ausgesucht.
Jesus, wir gehören auch zu deiner Jüngerschaft.
|
14 Niedziela Zwykła
W Ewangelii
znajduje się miejsce, w którym czytamy o drugiej grupie uczniów,
otrzymujących
misję. Pierwszą grupę stanowi Dwunastu (por. Mk 3, 13-19), a trzecią
uczennice
Jezusa (por. Łk 8, 1-3). Ewangelia na 14 Niedzielę wciągu roku składa
się z
dwóch części: rozesłania uczniów (por. Łk 10, 1-12) i powrotu uczniów
(por. Łk
10, 17-20). Skupmy naszą uwagę na pierwszej części. Łukasz wspomina o
tym, że
Jezus utworzył grupę uczniów, która składała się z 70 lub 72 uczniów
(rękopisy
różnią się w podawanej liczbie) i została rozesłana z tą samą misją co
Dwunastu
(por. Łk 10, 1-12). Potem Pan wyznaczył
innych siedemdziesięciu dwóch i wysłał ich po dwóch przed sobą do
każdego
miasta i miejscowości, dokąd sam zamierzał się udać (Łk 10, 1). Być
może
trzeba tutaj przypomnieć sobie regułę, która panowała w Izraelu, że na
świadectwie dwóch świadków mogła się oprzeć jakaś sprawa. Jeśli chodzi
o liczbę
72, jako zwielokrotnienie 6 x 12 jest ona liczbą wielkości i
różnorodności, a
także liczbą astronomiczną. Stanowi ona 1/5 obwodu koła (360°).
Ewangelista nie
wymienia imienia żadnego z uczniów. Kalendarz prawosławny na
przestrzeni całego
roku wymienia ich z imienia, np. Timon, Nikanor, Onesimus, Archipus,
Philemon,
Rufus, Phlegontus, Andronikus, Alpheus, Erasmus. Ewangelia Jezusa jest
uniwersalna i także liczba uczniów „w drugim rzucie” jest uniwersalna.
Powinna
ona przez nich dotrzeć do całego świata.
Ambona kościoła
mariackiego w Gdańsku, ustawiona na szóstym filarze z północnej strony,
pochodzi z kościoła św. Jana i jest najstarszą amboną Gdańska. Powstała
ona w
latach 1616-1617, wykonana została z drewna dębowego, polichromowana i
wyposażona w malowidła olejne oraz sznycerkę. Wspaniałe malowidła
przypisywane
są Issakowi van den Blocke. Balustrada schodów posiada pola w kształcie
rombów,
wypełnione obrazami w złotych profilowanych ramach. Poszczególne obrazy
oddzielone są od siebie kunsztownymi filarkami, przedstawiającymi
żeńskie i
męskie hermy. Scena rozesłania uczniów należy do tych czterech obrazów.
Przedstawiono na niej w sumie sześć par uczniów, ośmiu z nich poszło
już w
swoim kierunku, a z czterema Mistrz jeszcze rozmawia. Po kapeluszach
można ich
rozpoznać jako wędrowców. Malarz umieścił tę scenę w europejskim
pejzażu z
zielonymi drzewami.
Papież Benedykt
XVI w swojej książce Jezus z Nazaretu,
w rozdziale poświęconym uczniom, napisał następujące słowa: Podobnie
jak dwanaście, symboliczna jest też
liczba 70 (albo 72)... W wyniku zestawienia Pwt 32, 8 z Wj 1, 5 liczba
70 jest
uważana za liczbę narodów świata: według Wj 1, 5 z Jakubem przyszło do
Egiptu
70 osób; „wszyscy byli jego potomkami”. Późniejsza, powszechnie potem
przyjmowana lekcja Pwt 32, 8 mówi: „Kiedy Najwyższy rozgraniczał narody
(...),
wtedy ludom granice wytyczył według liczby synów Izraela” – przy czym
powoływano się na 70 członków domu Jakuba, którzy wywędrowali z nim do
Egiptu.
Obok 12 synów, symbolizujących Izraela, mamy tu 70, którzy reprezentują
cały
świat i także są przedstawieni w powiązaniu z Jakubem-Izraelem
(Joseph
Ratzinger. Benedykt XVI. Jezus z Nazaretu.
Kraków 2007, s. 155).
Nowy przystęp do
Boga umożliwiła Septuaginta (tłumaczenie Biblii przez 70 mężczyzn)
poszukującym
ludziom u schyłku epoki starożytnej. Wielu wykształconych ludzi
znajdowało w
monoteiźmie Izraela nowy przystęp do Boga poprzez udział w liturgii
synagogalnej, a tym samym w wierze Izraela. W
tych kręgach najstarsi chrześcijanie znajdywali pierwszy punkt
zaczepienia w
swym misyjnym przepowiadaniu i możliwość szerokiego oddziaływania.
Teraz ludzie
ci mogli w pełni przyjmować Boga Izraela, ponieważ Bóg ten przez Jezusa
– i
tak, jak głosił Go Paweł – stał się rzeczywiście Bogiem wszystkich
ludzi. Przez
wiarę w Jezusa jako Syna Bożego mogli teraz stać się pełnoprawnymi
członkami
ludu Bożego. Kiedy Łukasz – obok grupy Dwunastu – mówi o grupie
siedemdziesięciu, symbolika tego jest jednoznaczna: w liczbach tych
przejawia
się powszechny charakter Ewangelii, która jest przeznaczona dla
wszystkich
ludów ziemi (tamże s. 156).
Jezu, Ty jesteś
boskim Mistrzem.
Jezu, Ty wybrałeś
sobie uczniów.
Jezu, my także
należymy do grona Twoich uczniów.
|